2021 ж. Төлеубұлақ үңгірі маңындағы іздеу-барлау жұмыстары нәтижелері жайында
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2021.4.14.105.120Түйін сөздер:
археология, мәдениет, тас ғасыры, палеолит, неолит, Төлеубұлақ үңгірі, тас құралдары, тас шикізатАннотация (түйіндеме)
Мақалада Ақтөбе облысы Мұғалжар ауданындағы Төлеубұлақ үңгірі маңындағы 2021 ж. далалық жұмыстардың барлау нәтижелері қарастырылған. Төлеубұлақ үңгірі маңы палеолиттен этнографиялық уақытқа дейінгі әр түрлі кезеңдік археологиялық ескерткіштермен танымал. Осы аудандағы тас ғасыры ескерткіштері «беткі мәдени қабаты» бар тұрақтар және табылу орындарымен көрсетілген. Бұлақтардың көп болуы және жердегі тас шикізатының көптігі сақталған мәдени қабаттары бар ескерткіштерді іздеудің міндеттері мен әдістерін анықтады. Рекогносцивті жұмыстар барысында бұлақтар маңы қаралып, шурфтар қазылды. 2021 ж. жұмыстар тас жәдігерлері бар жерлеу шөгінділерімен бірге Андабұлақ бұлағы жанында қазылған № 7 және № 8 шурфтар және де неолиттік-энеолиттік кезеңге, аралас кешенге жататын табылу орны қалдықтары болып табылатын Төлеубұлақ бұлағының солтүстік-шығысындағы № 10 шурфтың келешегінен үміт бар. 2020 ж. ашылған Төлеубұлақ 3 ескерткішінде барлау қазба жасалды. Қазба 16 м2 ауданда аз қабатты жерлеу шөгінділері бар жәдігерлердің әлсіз концентрациясын көрсетті. Жерлеу қабаттарында микронуклеустармен, кремний және яшма тәрізді жыныстардан өнделген сынықтармен көрсетілген тас бұйымдар зерттеліп отырған аймақта мәдени қабаттары бар неолиттік ескерткіштердің ашылуның келешегін дәлелдейді.
Библиографиялық сілтемелер
Derevyanko, A. P., Petrin, V. T., Gladyshev, S. A., Zenin, A. N., Taimagambetov, Zh. K., Iskakov, G. T. 1999. In: Problemy arheologii, etnografii, antropologii Sibiri i sopredelnyh territoriy (Problems of archeology, ethnography, anthropology of Siberia and adjacent territories). Novosibirsk: Siberian branch Institute of archaeology and ethnography of the Russian academy of sciences, 50-55 (in Russian).
Derevyanko, A. P., Petrin, V. T., Gladyshev, S. A., Zenin, A. N., Taimagambetov, Zh. K. 2001. Ashelskie kompleksy Mugodzharskih gor (Severo-Zapadnaya Aziya) (Asheulian complexes of the Mugodzhar mountains (North-West Asia)). Novosibirsk: Siberian branch Institute of archaeology and ethnography of the Russian academy of sciences (in Russian).
Derevyanko, A. P., Petrin, V. T., Gladyshev, S. A., Taimagambetov, Zh. K., Lamin, V. V., Iskakov, G. T., Absadyk, Zh. 2001. In: Problemy arheologii, etnografii, antropologii Sibiri i sopredelnyh territorij (Problems of archeology, ethnography, anthropology of Siberia and adjacent territories), VII. Novosibirsk: Siberian branch Institute of archaeology and ethnography of the Russian academy of sciences, 100-103 (in Russian).
Derevyanko, A. P., Petrin, V. T., Zenin, A. N., Taimagambetov, Zh. K., Gladyshev, S. A., Tsybankov, A. A., Slavinskiy, V. S. 2003. Issledovaniya Rossiysko-Kazahstanskoy ekspeditsii v Kazahstane (1998–2001 gg.) (Research of the Russian-Kazakh expedition in Kazakhstan (1998–2001)). Novosibirsk: Siberian branch Institute of archaeology and ethnography of the Russian academy of sciences (in Russian).
Mamirov, T. B., Taimagambetov, Zh. K., Baitileu, D. A., Mamirov, K. B. In: Urazova, A. B. (ed.). Kadyrbaevskie chteniya–2020 (Kadyrbayev readings–2020). Aktobe: Aktyubinskiy oblastnoy istoriko-kraevedcheskiy muzey, 67-74 (in Russian).
Onggar, A., Nurpeisov, M., Kiyasbek, G., Logvin, A., Jetpisbay, N. 2009. In: Voprosy istorii i arheologii Zapadnogo Kazahstana (Questions of history and archeology of Western Kazakhstan), 1, 197-213 (in Russian).
Samashev, Z. 2006. Petroglify Kazahstana (Petroglyphs of Kazakhstan). Almaty: “Oner” Publ. (in Russian).
Segedin, R. A. 1974. In: Archive of A.Kh. Margulan Archaeology Institute, d. 1306.
Segedin, R. A. 1976. In: Archive of A.Kh. Margulan Archaeology Institute, d. 1411.
Soykina, N. Yu. 2009. Zhivopis epohi paleolita v sisteme kulturnyh tsennostey Evrazii (Paleolithic painting in the system of cultural values of Eurasia): thesis of the Cand. Hist. sciences. Almaty (in Russian).
Taimagambetov, Zh. K. 2020. In: Kazakhstan Archeology, 3 (9), 20-29 (in Russian).
Taimagambetov, Zh. K., Mamirov, T. B. 2010. In: Bisembaev, A. A. (ed.). Kadyrbaevskie chteniya–2010 (Kadyrbayev readings–2010). Aktobe: Aktyubinskiy oblastnoy tsentr istorii, etnografii i arheologii, 33-37 (in Russian).
Taimagambetov, Zh. K., Soykina, N. Yu. 2016. Iskusstvo paleolita Evrazii (Paleolithic art of Eurasia). Almaty: “Hantanіrі” Publ. (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2021 Талгат Базарбаевич Мамиров, Жакен Таймагамбетов, Самрат Русланулы Куандык, Кайрат Базарбаевич Мамиров
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
