Орал-Қазақстан далаларының арыстаны... (Л.Л. Гайдученконы еске алу)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2021.4.14.182.192Түйін сөздер:
археология, Л. Гайдученко, палеонтолог, зоолог, остеология, күйдіру, жануарларды қолға үйретуАннотация (түйіндеме)
Мақалада белгілі археозоолог Леонид Леонидович Гайдученконың шығармашылық жолының негізгі кезеңдері келтірілген. Ғылыми ортада Л.Л. Гайдученконың есімі ежелгі тарих ескерткіштерін палеоэкология, шаруашылық қызметінің эволюциясы, Орал-Қазақстан даласындағы ежелгі технологиялардың дамуы мәселелерін зерттеумен тығыз байланысты. Хронологиялық тұрғыдан ол зерттеген кешендер тас пен палеометалл дәуірінің кезеңін қамтиды. Л.Л. Гайдученко зерттеген ескерткіштердің ішінде көлдегі палеолиттік орындарды: Қазақстанның солтүстік-шығысындағы Маралды, Ертістегі жоғарғы палеолит тұрағы, Тоқтауыл тұрағы, Қожай 1, Ботай, Құмкешу 1, Борлы, Тоқсанбай қоныстары, Конезавод I, Талдысай және Доңғал, Қалыбай және Тақсай 1 қорымдарын атауға болады. Ол әзірлеген ыдыстардағы күйіктерді зерттеу және ежелгі халықтың тамақ ресурстарын игеру мәселесін зерттеу бойынша авторлық әдістеме ерекше назар аударуға тұрарлық. Л.Л. Гайдученконың ғылыми қызығушылығының кеңдігін мыс балқытудың ежелгі технологияларын қайта құру және Бестамақ қорымының құрбандық кешендерін қосу мәселесін жасау бойынша жүргізген эксперименттері дәлелдейді. Л.Л. Гайдученконың ғылыми мұрасын және оның жоғары адамгершілік қасиеттерін тануға әріптестерінің естеліктері куә бола алады.
Библиографиялық сілтемелер
Gayduchenko, L. L. 1982. In: Medvedev, G. I. (ed.). Problemy arheologii i etnografii Sibiri (Problems of archeology and ethnography of Siberia). Irkutsk: Irkutsk University, 26-27 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 1986. Pozvonochnye, paleolandshafty i paleoklimaty neogena Pavlodarskogo Priirtyshiya (Vertebrates, paleolandscapes and paleoclimates of the Neogene of the Pavlodar Irtysh region): thesis of the Cand. geol.-min. sciences. Novosibirsk: V.S. Sobolev Institute of Geology and Mineralogy Siberian Branch of RAS (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 1998. In: Samashev, Z. (ed.). Voprosy arheologii Kazahstana (Questions of archeology of Kazakhstan), 2, 175-178. Almaty–Moscow: “Gylym” Publ. (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 1999. In: Kompleksnye obshchestva Centralnoy Azii v 3–1 tys. do n.e.: regionalnye osobennosti v svete universalnyh modeley (Complex societies of Central Asia in the 3–1 millennium BC: regional features in the light of universal models). Chelyabinsk: Chelyabinsk State University, 309-311 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2000. In: Arheologicheskiy istochnik i modelirovanie drevnih tekhnologiy (Archaeological source and modeling of ancient technologies). Chelyabinsk: Center “Arkaim”; Institute of History and Archeology Ural Branch of the Russian Academy of Sciences, 150-169 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2002. In: Etnicheskie vzaimodeystviya na Yuzhnom Urale (Ethnic interactions in the Southern Urals). Chelyabinsk: Chelyabinsk State University, 23-25 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2005. In: Zyryanovskie chteniya (Zyryanov readings). Kurgan: Kurgan University, 21-22 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2011. In: Baitanayev, B. A., Beisenov, A. Z. (eds.). Arheologiya Kazahstana v epohu nezavisimosti: itogi, perspektivy (Archeology of Kazakhstan in the era of independence: results, prospects), 1, 341-348. Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2011a. In: Baitanayev, B. A., Beisenov, A. Z. (eds.). Arheologiya Kazahstana v epohu nezavisimosti: itogi, perspektivy (Archeology of Kazakhstan in the era of independence: results, prospects), 1, 349-359. Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2012. In: Trudy Filiala Instituta arheologii im. A.H. Margulana v g. Astane (Proceedings of the Branch of the A.Kh. Margulan Archeology Institute in Astana), 1, 160-170 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2013. In: Artyukhova, O. A., Kurmankulov, Zh., Ermolaeva, A. S., Erzhanova, A. E. Kompleksnoe izuchenie pamyatnikov v urochishche Taldysay (Comprehensive study of monuments in the Taldysai). Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute, 83-89 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2013a. In: Artyukhova, O. A., Kurmankulov, Zh., Ermolaeva, A. S., Erzhanova, A. E. Kompleksnoe izuchenie pamyatnikov v urochishche Taldysay (Comprehensive study of monuments in the Taldysai). Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute, 353-363 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2015. In: Shevnina, I., Logvin, A. Mogilnik epohi bronzy Halvay 3 v Severnom Kazahstane. Materialy i issledovaniya po arheologii Kazahstana. T. VII (Burial ground of the Bronze Age Khalvay 3 in Northern Kazakhstan. Materials and research on the archeology of Kazakhstan. T. VII). Astana: Branch of the A.Kh. Margulan Archeology Institute in Astana, 198-207 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2015a. In: Shevnina, I., Logvin, A. Mogilnik epohi bronzy Halvay 3 v Severnom Kazahstane. Materialy i issledovaniya po arheologii Kazahstana. T. VII (Burial ground of the Bronze Age Khalvay 3 in Northern Kazakhstan. Materials and research on the archeology of Kazakhstan. T. VII). Astana: Branch of the A.Kh. Margulan Archeology Institute in Astana, 244 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2015б. In: Beisenov, A, Z. (ed.). Drevniy Turgay i Velikaya Step: chast i tseloe (Ancient Turgay and the Great Steppe: part and whole). Kostanay–Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute, 167-183 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2015в. In: Voprosy istorii i arheologii Zapadnogo Kazahstana (Questions of history and archeology of Western Kazakhstan), 2, 210-217 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2015г. In: Beisenov, A, Z. (ed.). Drevniy Turgay i Velikaya Step: chast i tseloe (Ancient Turgay and the Great Steppe: part and whole). Kostanay–Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute, 184-185 (in Russian).
Gayduchenko, L. L. 2017. In: Kalieva, S. S., Logvin, V. N. Poselenie Kumkeshu 1 – etalonnyi pamyatnik tersekskoy kultury. Materialy i issledovaniya po arheologii Kazahstana. T. IX (The settlement of Kumkeshu 1 is a reference monument of the Tersek culture. Materials and research on the archeology of Kazakhstan. T. IX). Astana: Kazakh scientific–research Culture Institute, 282-301 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Zhegalo, V. I., Zazhigin, V. S. 1978. In: Byulleten Moskovskogo obshchestva ispytateley prirody. Otdel geolog (Bulletin of the Moscow Society of Naturalists. Department of geologist), 53.4, 147 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Zaibert, V. F., Kosintsev, P. A., Plasteeva, N. A. 2013. In: Etnicheskie vzaimodeystviya na Yuzhnom Urale (Ethnic interactions in the South Urals). Chelyabinsk: “Rifey” Publ., 268-270 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Zdanovich, G. B. 2000. In: Arheologicheskiy istochnik i modelirovanie drevnih tekhnologiy (Archaeological source and modeling of ancient technologies). Chelyabinsk: “Arkaim”, Institute of History and Archeology of the Ural Branch of the Russian Academy of Sciences, 45-72 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Zdanovich, D. G. 2002. In: Arkaim: nekropol (po materialam kurgana 25 Bolshekaraganskogo mogilnika) (Arkaim: necropolis (based on materials from mound 25 of the Bolshekaragan burial ground), 1, 120-128. Chelyabinsk: Yuzhno-Uralskoe knizhnoe izdatelstvo (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Merts, V. K. 2012. In: Margulan readings–2012. Astana: Branch of the A.Kh. Margulan Archeology Institute in Astana, 27-29 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Kalieva, S. S., Logvin, V. N. 1989. In: Evdokimov, V. V. (ed.). Voprosy arheologii Centralnogo i Severnogo Kazahstana (Questions of archeology of Central and Northern Kazakhstan). Karaganda: Karaganda State University, 27-33 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Kiryushin, K. Yu. 2015. In: Tishkin, A. A. (ed.). Arheologiya Zapadnoy Sibiri i Altaya: opyt mezhdisciplinarnyh issledovaniy (Archeology of Western Siberia and Altay: experience of interdisciplinary research). Barnaul: Altay State University, 106-109 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Loman, V. G. 2015. In: Tishkin, A. A. (ed.). Arheologiya Zapadnoy Sibiri i Altaya: opyt mezhdisciplinarnyh issledovaniy (Archeology of Western Siberia and Altay: experience of interdisciplinary research). Barnaul: Altay State University, 200-204 (in Russian).
Gayduchenko, L. L., Taymagambetov, Zh. K. 1982. In: Medvedev, G. I. (ed.). Problemy arheologii i etnografii Sibiri (Problems of archeology and ethnography of Siberia). Irkutsk: Irkutsk University, 29-30 (in Russian).
Grushin, S. P., Gayduchenko, L. L. 2013. In: Tishkin, A. A. (ed.). Sovremennye resheniya aktualnyh problem evraziyskoy arheologii (Modern solutions of actual problems of Eurasian archeology). Barnaul: Altay State University, 280-282 (in Russian).
Kalieva, S. S., Gayduchenko, L. L., Logvin, V. N. 1989. In: Derevyanko, A. P. (ed.). Aktualnye problemy metodiki zapadnosibirskoy arheologii (Actual problems of the methodology of Western Siberian archeology). Novosibirsk: Institute of archeology and ethnography SB RAS, Tyumen State University, 129-132 (in Russian).
Official site of the administration of the Varna municipal district of the Chelyabinsk region. URL: https://varna74.ru/news/seminar-praktikum-v-s-chesma (24.05.2021) (in Russian).
Official site of RBK. URL: https://www.rbc.ru/companies/id/1027400009537-obschestvennoe-dvizhenie-chelyabinskoe-gorodskoe-obschestvennoe-dvizhenie-spasem-ozero-smolino/ (24.05.2021) (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2021 Татьяна Николаевна Лошакова, Ирина Викторовна Шевнина
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
