Ерте алакөлдік Нұраталды-1 қорымының зерттелуі
(Орталық Қазақстан)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2023.2.20.81.102Түйін сөздер:
Орталық Қазақстан, қорым, қола дәуірі, Алакөл мәдениеті, Федоров мәдениеті, қазына, радиокөміртекті анықтауАннотация (түйіндеме)
Мақала Қарағанды қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 84 км жерде орналасқан ерте алакөлдік Нұраталды-1 қорымының материалдарын жариялауға арналған. Академик Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды университеті жанындағы Сарыарқа археологиялық институтының экспедициясы тас тақталардан қаланған бес қоршауды зерттеді. Қабірлердің бірінен мыс ыдыс табылған № 5 қоршауының материалдары бұған дейін жарияланған. № 1–4 қоршаулардың керамикалық коллекциясы 10 ыдыспен және тағы 10 дана ыдыс сынықтарымен ұсынылған. Сонымен қатар металдан жасалған әшекейлер, ұлулар мен жануарлардың тістерінен жасалған салпыншақтар, тастан жасалған амулет, сүйек және қола жебе ұштары табылды. Екі құрылыстан Алакөл мәдениетінің ерте кезеңіне тән жұптасқан жылқы құрбандықтары табылған. Федоров мәдениетінің шеберлері жасаған метал бұйымдарының ғұрыптық қазынасы ерекше олжа болып табылады. Федоров және алакөл тұрғындарының арасында және метал бұйымдарымен алмасу саласында да өзара қатынастың болғандығын көрсететін жаңа деректер ғылыми айналымға енгізілуде. Радиокөміртекті талдау нәтижелері бойынша ескерткіштің мерзімделуі – бд.д. XIX–XVIII және XVIII–XVII ғғ. аралығына жатады.
Библиографиялық сілтемелер
Bader, O. N. 1964. Drevneishie metallurgi Priuraliya (Ancient metallurgists of the Urals). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Bader, O. N. 1970. Bassein Oki v epohu bronzy (The Oka basin in the Bronze Age). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Bobrinskiy, A. A. 1978. Goncharstvo Vostochnoy Evropy. Istochniki i metody izucheniya. (Pottery of Eastern Europe. Sources and methods of study). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Botalov, S. G., Grigoriev, S. A., Zdanovich, G. B. 1996. In: Tairov, A. (ed.). Materialy po arheologii i etnografii Yuzhnogo Urala (Materials on archaeology and ethnography of the Southern Urals). Chelyabinsk: “Kamennyi poyas” Publ., 64-88 (in Russian).
Degtyareva, A. D., Kuzminykh, S. V., Loman, V. G., Kukushkin, I. A. 2022. In: Rossiiskaya arheologiya (Russian Archaeology), 2, 60-75 (in Russian).
Degtyareva, A. D., Kuzminykh, S. V., Loman, V. G., Kukushkin, I. A., Kukushkin, A. I., Dmitriev, E. A. 2020. In: Povolzhskaya Arheologiya (Volga River Region Archaeology), 1 (31), 98-116 (in Russian).
Evdokimov, V. V. 2000. Istoricheskaya sreda epohi bronzy stepey Tsentralnogo i Severnogo Kazahstana (The historical environment of the Bronze Age of the Central and Northern Kazakhstan steppes). Almaty: Margulan Institute of Archaeology (in Russian).
Kiryushin, Yu. F., Klyukin, G. A. 1985. In: Kiryushin, Yu. F. (ed.). Altay v epohu kamnya i rannego metalla (Altai in the era of stone and early metal). Barnaul: “Altai University” Publ., 73-117 (in Russian).
Kuzmina, E. E. 1966. Metallicheskie izdeliya eneolita i bronzovogo veka v Sredney Azii (Metal products of the Eneolithic and Bronze Age in Central Asia). Moscow: “Nauka” Publ. (in Russian).
Kukushkin, I. A., Dmitriev, E. A. 2022. In: Vestnik Karagandinskogo universiteta. Seriya Istoriya. Filosofiya (Bulletin of Karaganda University. Series History. Philosophy), 3 (107), 112-121 (in Russian).
Kukushkin, I. A., Loman, V. G., Kukushkin, A. I., Dmitriev, E. A. 2016. In: Uralskiy istoricheskiy vestnik (Ural Historical Bulletin), 4 (53), 85-92 (in Russian).
Loman, V. G. 1993. Goncharnaya tekhnologiya naseleniya Tsentralnogo Kazahstana vtoroy poloviny II-go tysyacheletiya do n.e.: avtoref. dis. ... kand. ist. nauk. (Pottery technology of the population of Central Kazakhstan in the second half of the 2nd millennium BC. Abstract thesis ... candidate of historical sciences). Moscow: Institute of Archaeology RAS (in Russian).
Loman, V. G. 2003. In: Zholdasbekov, M. (ed.). Stepnaya tsivilizatsiya Vostochnoy Evrazii. T. 1. Drevnie epohi (Steppe civilization of Eastern Eurasia. Vol. 1. Ancient eras). Astana: “Kultegin” Publ., 146-151 (in Russian).
Loman, V. G., Kukushkin, I. A., Degtyareva, A. D., Kuzminykh, S. V. 2022. In: Sadykov, T. S. (ed.). Stepnye miry v zerkale arheologii (Steppe worlds in the mirror of archeology). Nur-Sultan: “ARD-Print” Publ., 93-103 (in Russian).
Matyushchenko, V. I. 2004. Elovskiy arheologicheskiy kompleks. Chast 2. Elovskiy II mogilnik. Doirmenskie kompleksy (Elovsky archaeological complex. Part 2. Elovsky II burial ground. Pre-Irmen complexes). Omsk: Omsk State University Publ. (in Russian).
Matyushchenko, V. I., Sinitsyna, G. V. 1988. Mogilnik u derevni Rostovka vblizi Omska (Burial ground near the village of Rostovka near Omsk). Tomsk: Tomsk State University Publ. (in Russian).
Molodin, V. I. 1985. Baraba v epohu bronzy (Baraba in the Bronze Age). Novosibirsk: “Nauka” Publ. (in Russian).
Rafikova, Ya. V., Fedorov, V. K. 2017. Kurgany Yuzhnogo Zauraliya. Kn. 1. Uchalinskiy i Abzelilovskiy raiony Respubliki Bashkortostan (Kurgans in Southern Trans-Urals. Book 1. Uchalinsky and Abzelilovsky district of the Republic of Bashkortostan). Ufa: “Kitap” Publ. (in Russian).
Tkachev, A. A. 2002a. Tsentralnyi Kazahstan v epohu bronzy. Chast 1 (Central Kazakhstan in the Bronze Age. Part 1). Tyumen: Industrial University of Tyumen (in Russian).
Tkachev, A. A. 2002b. Tsentralnyi Kazahstan v epohu bronzy. Chast 2 (Central Kazakhstan in the Bronze Age. Part 2). Tyumen: Industrial University of Tyumen (in Russian).
Tkachev, A. A. 2019. Mogilnik epohi bronzy Maytan (Maitan Bronze Age burial ground). Novosibirsk: Siberian Branch of the RAS Publ. (in Russian).
Shevnina, I., Logvin, A. 2015. Mogilnik epohi bronzy Halvay III v Severnom Kazahstane. Materialy i issledovaniya po arheologii Kazahstana. T. VII. (The burial ground of the Bronze Age Khalvay III in Northern Kazakhstan. Materials and research on the archeology of Kazakhstan. Vol. VII). Astana: Branch of the Margulan Institute of Archaeology (in Russian).
Stöllner, Th., Gontscharov, A. 2020. In: Metalla, 25, no. 2, 45-76 (in English).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2023 Валерий Ломан, Игорь Кукушкин
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
