Алматы облысының тау бөктері аудандарындағы тас дәуірі ескерткіштерін сақтау мәселесі
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2023.3.21.9.16Түйін сөздер:
археология, Алматы облысы, тас дәуірі, палеолит, ескерткіштер, тарихи-мәдени мұра, қорғауАннотация (түйіндеме)
Мақалада Алматы облысының тау бөктері аудандарындағы тас дәуірі ескерткіштерін зерттеу және сақтау мәселелеріне басты көңіл бөлінеді. Соңғы бірнеше жылда аймақта оннан астам мәдени қабаты сақталған палеолит ескерткіштері ашылып, аймақты ежелгі уақытта қоныстанудың кейбір мәселелерін ашуға мүмкіндік берді және жоғарғы палеолиттік мәдениеттердің пайда болуы мен байланысы жайлы мәселелер тобын белгіледі. Алматы және шекаралас аудандар қарқынды дамып келе жатқан агломерацияға жатады, бұл тұрақтар, қоныстар, петроглифтері бар кешендер сияқты тағы да басқа да тарихи-мәдени мұра нысандарының сақталуы мәселесіне өзінің теріс әсерін тигізіп жатыр. Бұқаралық ақпарат құралдарында Алматы қаласының өзі мен оның маңайында археологиялық ескерткіштердің бұзылуы жайлы дәлелдер жиі жариялануда. Аймақта тас дәуірі ескерткіштерін сақтау өзекті мәселе болып тұр. Өйткені олардың сарғыш топырақты шөгінділерде орналасуының өз ерекшеліктері бар, олардың барлығы дерлік апатты жағдайға жатқызылды және антропогенді жағдайда бұзылу барысында табылуда. Археологиялық материалдың басым бөлігі тас құралдары болғандықтан, олар шаруашылық іс-әрекет барысында ең осал болып табылады, өйткені басқа хронологиялық кезеңдермен салыстырғанда тас шикізатында археологиялық құралды ажырата білу оңай емес. Тас дәуірі ескерткіштерін мұқият іздеу және сәйкестендіру аймақта бұл кезеңді зерттеуге және оларды сақтауға мүмкіндік береді.
Библиографиялық сілтемелер
Artyukhova, O. A. 2013. Mustye Tsentralnogo Kazakhstana (Mustier of Central Kazakhstan). Almaty: Margulan Institute of Archaeology (in Russian).
Motov, Yu. A. 2005. In: Archive of the Margulan Institute of archaeology. F. 2, оp. 2, d. 2744 (in Russian).
Motov, Yu. A., Rogozhinskiy, A. E. 1989. In: Archive of the Margulan Institute of Archaeology. F. 2, оp. 2, d. 2260, 168 s. (in Russian).
Namen, A., Varis, A., Kuzbertson, P., Jovicza, R., Tajmagambetov, Zh. 2020. In: Baitanayev, B. A. (ed.). Margulanovskie chteniya–2020 (Margulan readings–2020). In 2 vol. Vol. 2. Almaty: Margulan Institute of Archaeology, 60-69 (in Russian).
Nurmukhanbetov, B. N., Dosymbayeva, A. M., Savelyeva, T. V., Motov, Yu. A. 1987. In: Archive of the Margulan Institute of archaeology. F. 2, оp. 2, d. 2166, 163 s. (in Russian).
Ozherelyev, D. V., Mamirov, T. B. 2020. In: Derevyanko, A. P., Makarov, N. A., Mochalov, O. D. (eds.). Trudy VI (XXII) Vserossiyskogo arkheologicheskogo siezda v Samare (Proceedings 6th (23) All-Russian Archaeological Congress in Samara). Samara: Samara State Socio-Pedagogical University, 61-62 (in Russian).
Ozherelyev, D. V., Mamirov, T. B. 2023. In: Arkheologiya, etnografiya i antropologiya Evrazii (Archaeology, ethnography and anthropology of Eurasia), 51/3, 67-74 (in Russian).
Ozherelyev, D. V., Lev, S. Yu., Stolpnikova, E. M. 2023a. In: Vestnik Moskovskogo universiteta (Bulletin of the Moscow University), XIII/1, 118-128 (in Russian).
Ozherelyev, D. V., Uspenskaya, O. I., Taimagambetov, Zh. K. 2023b. In: Stratum plus, 1, 129-152 (in Russian).
Postanovlenie akimata Almatinskoy oblasti ot 22 dekabrya 2020 goda # 498 (Resolution of Akimat of Almaty region No. 498 dated December 22, 2020). URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V20D0005840 (accessed: 25.08.2023) (in Russian).
Postanovlenie akimata goroda Almaty ot 17 marta 2021 goda # 1/191 (Resolution of the Akimat of Almaty dated March 17, 2021 No. 1/191). URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V21R0001693 (accessed: 25.08.2023) (in Russian).
Prikaz Ministra kultury i sporta Respubliki Kazakhstan ot 14 aprelya 2020 goda # 88 (Order of the Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan dated April 14, 2020 No. 88). URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2000020397 (accessed: 25.08.2023) (in Russian).
Svod pamyatnikov istorii i kultury g. Almaty (The official list of monuments of the history and culture of Almaty). 2006. Almaty: “Kazakh entsiklopediyasy” Publ. (in Russian).
Spisok predvaritelnogo ucheta pamyatnikov istorii i kultury Almatinskoy oblasti (The list of the preliminary records of historical and cultural monuments of Almaty region). URL: https://madenimura-zhetisu.kz/ru/pamyatniki/spisok-pamyantika-predvaitelnogo-znacheniya.html (accessed: 25.08.2023) (in Russian).
Taimagambetov, Zh. K., Ozherelyev, D. V. 2009. Pozdnepaleoliticheskie pamyatniki Kazakhstana (Late Paleolithic monuments of Kazakhstan). Almaty: “Kazak University” Publ. (in Russian).
Ferapontov, A. I. 2023. In: Rodinkova, V. E. (ed.). Novye materialy i metody arheologicheskogo issledovaniya: istoriya VS istochnikovedenie (New materials and methods of archaeological research: history VS source studies). Moscow: Institute of Archaeology RAS, 38-40 (in Russian).
Kunitake, S. 2019. In: Metody i metodologiya estestvennyh nauk v polevyh arkheologicheskikh issledovaniyakh (Methods and methodology of natural sciences in the field of archaeological research). Almaty: “Kazak University” Publ., 148-149 (in Russian).
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2023 Мамиров Т.Б., Ожерельев Д.В., Жусупкалиев Т.Т.
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
