КҮЙДІРІЛГЕН АҒАШТЫ САҚТАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ (Тоқсанбай қонысынан табылған зат мысалында)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2021.3.13.98.107Түйін сөздер:
археология, Тоқсанбай қонысы, қола дәуірі, тұрғын үй, күйдірілген ағаш, сақтау (консервация), қалпына келтіру, поливинилацетат желімі, балауыз-канифоль қоспасыАннотация (түйіндеме)
Мақалада 2005 ж. Тоқсанбай қонысының солтүстік-шығыс беткейіндегі (Бейнеу ауд., Маңғыстау обл.) үй-жайды зерттеу кезінде табылған ағаш ыдысының фрагменті мысалында күйдірілген ағаштан жасалған нысандарды зерттеу және қорғау мәселелері қарастырылады. Қазба жұмыстарын «Мәдени мұра» мемлекеттік стратегиялық жобасы аясында Ә.Х. Марғұлан атындағы Археология институты З. Самашевтың жетекшілігімен, А.С. Ермолаеваның қатысуымен жүргізілген экспедиция барысында өткізілді. Мақалада нақты мысалдармен археологтардың іс-әрекеттеріне баға беріледі. Қалпына келтіруші мамандардың жұмыс кезеңдері көрсетілген. Тозған материалдардан жасалған заттармен жұмыс істеу бойынша ұсынымдар беріледі. Ескерткішті зерттеу кезінде археологтар заттық нысандарды бекіту бойынша іс-шаралардың толық кешенін жүргізеді. Тозған материалдардан жасалған заттар алу мен сақтаудың ерекше тәсілін қажет етеді. Далалық жағдайда зерттеушілер тозығы жеткен заттарды далалық сақтау кезінде қолда бар материалдарды пайдаланады, көбінесе бұл химиялық қосылыстар, және қажетті заттар әрқашан қолда бола бермейді де, оларды нақты жағдайда қолдану ұсынылады. Тоқсанбай қонысының тұрғын үйінен табылған ағаш ыдыс «күйген ағаш» санатына жатады. Ағаштан жасалған зат ауаға қол жеткізбестен жанып кетті, оның бастапқы құрылымы құлады, бірақ оттың әсері, бұл жағдайда, заттың пішінін ішінара сақтауға мүмкіндік беретін сақтау элементіне айналды. Консервациялық-қалпына келтіру жұмыстар топтамасы жүргізілгеннен кейін табақ Қазақстан Республикасы Ұлттық музейінің (Нұр-сұлтан қ.) қорларына сақтауға қойылды.
Библиографиялық сілтемелер
Altynbekov, K. 2010. In: Bisembayev, A. A. (ed.). Kadyrbayev readings–2010. Aktobe: Aktyubinskiy oblastnoy tsentr istorii, etnografii i arheologii, 177-183 (in Russian).
Altynbekov, K. 2014. Vozrozhdennye sokrovishcha Kazahstana: opyt nauchnoy restavratsii (Revived Treasures of Kazakhstan: Experience of Scientific Restoration). Almaty: “Ostrov Krym” Publ., 84-91 (in Russian).
Kosintsev, P. A., Bachura, O. P., Gasilin, V. V., Gimranov, D. O., Samashev, Z., Loshakova T. N., Onggaruly, A., Bisembaev, A. A., Bolshakov, V. N. 2020. In: Doklady Biological Sciences, 492 (1), 103–106 (in Russian).
Kostrov, P. I. 1959. In: Skulptura i zhivopis drevnego Pyandzhikenta (Sculpture and painting of ancient Panjikent). Moscow: USSR Academy of Sciences Publ., 139-182 (in Russian).
Loshakova, T. N. 2020. In: Kazakhstan Archeology, 4 (10), 47-69 (in Russian).
In: Archive of scientific and restoration laboratory “Ostrov Krym” (in Russian).
Pezhemskiy, D. V. 2009. In: Nekropol russkih velikih knyagin i tsarits v Voznesenskom monastyre Moskovskogo Kremlya. T. 1. Istoriya usypalnitsy i metodika issledovaniya zahoroneniy (Necropolis of Russian Grand Duchesses and queens in the Ascension Monastery of the Moscow Kremlin. Vol. 1. History of the tomb and methods of burial research). Moscow: Moscow Kremlin, 80-90 (in Russian).
Samashev, Z. S., Ermolaeva, A. S., Loshakova, T. N. 2001. In: Bronzovyi vek vostochnoy Evropy: harakteristika kultur, hronologiya i periodizaciya (The Bronze Age of Eastern Europe: characteristics of cultures, chronology and periodization). Samara: Izd-vo OOO “NTC”, 347-352 (in Russian).
Samashev, Z., Ermolaeva, A. S., Loshakova, T. N. 2007. In: Voprosy istorii I arheologii Zapadnogo Kazahstana (Questions of history and archeology of Western Kazakhstan), 1, 87-102 (in Russian).
Samashev, Z., Ermolaeva, A., Loshakova, T. N. 2013. In: Samashev, Z., Stoellner, T. (eds.). Unbekanntes Kasachstan. Archaolgie im Herzen Asiens. T. I [Catalogue of the exhibition]. Bochum, 245–258.
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2021 Алтынбеков Қырым, Чарлина Любовь Филипповна, Лошакова Татьяна Николаевна
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
