КҮЛТӨБЕ ҚАЛАШЫҒЫНЫҢ СҮЙЕК және МҮЙІЗ АРТЕФАКТІЛЕРІНЕ ТРАСОЛОГИЯЛЫҚ ТАЛДАУ (алдын ала мәліметтер)
DOI:
https://doi.org/10.52967/akz2021.3.13.134.145Түйін сөздер:
археология, Күлтөбе, ортағасыр, ескерткіш, трасология, сүйек және мүйіз индустриясыАннотация (түйіндеме)
Археологиялық ескерткіш – Күлтөбе қалашығы ескі Түркістан қаласының (Ескі Түркістан) бір бөлігі болып табылады және Дүниежүзілік мұра нысаны – Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің (одан 350 м қашықтықта) буферлік аймағында орналасқан. 2020–2021 жылдары Күлтөбе қалашығының аймағында бірнеше нысанда қазба жұмыстары жүргізілген болатын. Мақалада Күлтөбе ескерткішінен табылған сүйек құралдары мен бұйымдарының типологиялық және трасологиялық зерттеулері қарастырылған. Ағымдағы жылы трасологиялық зерттеу жұмыстарына 22 дана сүйек және мүйіз үлгілері алынды. Сүйек және мүйіз құралдары мен бұйымдары С.А. Семеновтың әдістемесі бойынша зерттелді. Сүйектен жасалған өнімдер Levenhuk DTX 700 LCD сандық микроскопында қаралып, фотоға түсірілді. Талдау нәтижесінде жеке құралдарда жұмыс іздері және олардың ерекшелік сипаттамалары анықталды. Сүйектен жасалған бұйымдарға тексеру жүргізілді; қолдан жасалған және өзге де түрленулердің іздері бар үлгілерді анықталды; алынған материалдарды – бұйымдарды, дайындау мен өндіріс қалдықтарын жүйелеу жүргізілді; бұйымдардың морфологиялық деректері анықталды. Ортағасырлық Күлтөбе тұрғындары қолда бар шикізатты тиімді пайдалана білген. Олар сойылған жануарлардың етін жеп, сүйектерін өңдеп, кейіннен күнделікті өмірде өз қажеттіліктері үшін пайдаланды.
Библиографиялық сілтемелер
Averyanova, T. V., Belkin, R. S. 2000. Kriminalistika (Criminology). Moscow: “NORMA–INFRA-M” Publ. (in Russian).
Antipina, L. L., Yavorskaya, L. V. 2017. In: Kratkiye soobshcheniya Instituta arheologii (Brief Communications of the Institute of Archaeology), 248, 12-20 (in Russian).
Babakumar, Kh. 2012. In: Ulttyq tarbiye, 3 (11), 50-57 (in Kazakh).
Beyri, S., Vasilyev, S. A., David, F., Karlen, K., Diachenko, V. I., Chesnokov, Yu. V. 2002. In: Archaeology, Ethnology & Anthropology of Eurasia, 2 (10), 79-86 (in Russian).
Yefimenko, P. P. 1958. Kostenki I. Moscow–Leningrad: USSR Academy of science (in Russian).
Kuspekov, D. Zh. 2012. In: Zertteushі, 12 (80), 128-136 (in Kazakh).
Logofast, L. A, Dobrovolskaya, Ye. V. 2018. In: Materialy po arkheologii i istorii Fanagorii (Materials on the archeology and history of Phanagoria), 4, 77-90 (in Russian).
Margulan, A. Kh. 1950. In: Izvestia AN Kaz SSR. Seria arkheol. (Izvestia of the Academy of Sciences of the Kazakh SSR. Ser. Archeology), 2, 3-36 (in Russian).
Paltseva, D. U., Burzhakov, R. A., Syanova, O. A. 2012. In: Kaspiysky region: politika, ekonomika, kultura (The Caspian region: politics, economy, culture), 4 (33), 20–26 (in Russian).
Paltseva, D. U., Shakirov, Z. G., Khudyakov, A. V. 2012. In: Filologia i kultura (Philology and culture), 1 (27), 208–215 (in Russian).
Pankowski, V. B., Sargizova, G. B. 2020. In: Margulan readings–2020. Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute, vol. 1, 163-168 (in Kazakh).
Semenov, S. A. 1957. Pervobytnaya tekhnika (opyt izucheniya drevneyshikh orudiy i izdeliy po sledam raboty) (Primitive technique (experience in studying the oldest tools and products on the traces of work)). Moscow–Leningrad: USSR Academy of science (in Russian).
Semenov, S. A., Korobkova, G. F. 1983. Tekhnologiya drevneyshikh proizvodstv (The technology of the most ancient industries). Leningrad: “Nauka” (in Russian).
Smagulov, Ye. A. 2017. Drevniy Turkestan: shtrikhi k istoricheskomu portretu (Ancient Turkestan: touches to a historical portrait). Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute (in Russian).
Taleev, D. A., Shagirbayev, M. S. 2020. In: Margulan readings–2020. Almaty: A.Kh. Margulan Archeology Institute, vol. 1, 230-241 (in Kazakh).
Khazbulatov, A. R. 2020. In: Traditsii, aktualnye voprosy i innovatsii v obrazovanii, vospitanii, nauke i proizvodstve v ramkakh programmy “Rukhani zhangyru” (Traditions, topical issues and innovations in education, upbringing, science and production within the framework of the “Rukhani Zhangyru” program). Shymkent: M. Auezov South Kazakhstan State University, 19-23 (in Russian).
Fedoruk, A. S., Valkov, I. A. 2015. In: Izvestiya Altayskogo gosudarstvennogo universiteta (Izvestiya os Altai State University), 4/2 (88), 229-234 (in Russian).
Keeley, L. H. 1976. In: 2nd International Symposium on Flint. Staringia, 3, 49-51.
Загрузки
Опубликован
Қалай дәйексөз келтіруге болады
Выпуск
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2021 Саргизова Гүлзада Балтабекқызы
Бұл жұмыс лицензия бойынша қол жетімді лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
